Սնունդը և առողջությունը
ԵՊԲՀ. Սննդային ալերգիա. մասնագետի անդրադարձը
![ԵՊԲՀ. Սննդային ալերգիա. մասնագետի անդրադարձը ԵՊԲՀ. Սննդային ալերգիա. մասնագետի անդրադարձը](up/article/big/file_62142_1182376.jpg)
Եթե Դուք ունեք սննդային ալերգիա, Ձեր իմուն համակարգը գերզգայուն է տվյալ սննդի նկատմամբ: Դրա պատճառը իմունոգլոբուլին E-ն է (IgE), որը բարձր քանակով հանդիպում է ալերգիա ունեցող մարդկանց մոտ:
ԵՊԲՀ «Հերացի» համալսարանական հիվանդանոցի ալերգոլոգիայի և իմունոլոգիայի կլինիկայի ղեկավար, Կլինիկական ալերգոլոգիայի ամբիոնի վարիչ Արմինե Հակոբյանը նշում է, որ սննդային ալերգիայի զարգացման ռիսկը մեծ է այն անձանց մոտ, ովքեր ունեն ալերգիա ունեցող ընտանիքի անդամներ:
Ախտանիշները կարող են ի հայտ գալ, նույնիսկ տվյալ սննդի չնչին քանակի օգտագործումից:
«Շատ ալերգեններ կարող են առաջացնել գերզգայունության ռեակցիաներ անգամ այն բանից հետո, երբ դրանք եփվել են կամ մարսվել են աղիքներում: Կան որոշ բացառություններ: Օրինակ՝ որոշ ալերգեններ (սովորաբար մրգեր կամ բանջարեղեն) ալերգիկ ռեակցիայի պատճառ են դառնում միայն հում վիճակում ուտելու դեպքում: Ախտանիշները սովորաբար սահմանափակվում են բերանով և կոկորդով»,- մանրամասնում է բժիշկը:
Նրա փոխանցմամբ` ամենատարածված սննդային ալերգեններն են՝ կովի կաթում պարունակվող սպիտակուցները, ձուն, գետնանուշը, ցորենը, սոյան, ձուկը, ծովամթերքը և ծառի ընկույզը:
Որոշ սննդային խմբերում, հատկապես ծառի ընկույզների և ծովամթերքների դեպքում, սննդի ընտանիքի մեկ անդամի նկատմամբ ալերգիան կարող է հանգեցնել նույն խմբի մյուս անդամների նկատմամբ ալերգիայի զարգացման: Սա հայտնի է որպես խաչաձև գերզգայունություն:
Խաչաձև գերզգայունությունը այդքան էլ բնորոշ չէ կենդանական ծագման սննդին: Օրինակ՝ կովի կաթից ալերգիա ունեցող պացիենտները սովորաբար կարող են ուտել տավարի միս, ինչպես նաև ձվից ալերգիա ունեցողները կարող են ուտել հավի միս:
Խեցեմորթների (shellfish) հետ խաչաձև գերզգայունության ռեակցիա են առաջացնում հիմնականում խեցգետնակերպերը (crustaceans) (ծովախեցգետին (shrimp), խեցգետին (crab), լոբստեր): Խեցեմորթների հետ խաչաձև գերզգայունություն առաջացնում են նաև մոլյուսկները (կակղամորթ (clams), միդիա): Երբեմն մարդիկ ալերգիա են ունենում երկու տեսակի խեցեմորթների նկատմամբ:
Սննդի նկատմամբ ալերգիկ ռեակցիաների ախտանիշներ
Ալերգիկ ռեակցիաների ախտանիշները հիմնականում նկատվում են մաշկի վրա (ցան, քոր, մաշկի այտուցվածություն): Ստամոքսաղիքային ախտանիշները կարող են ներառել փսխում և լուծ: Շնչառական ախտանիշները կարող են ուղեկցել մաշկային և ստամոքսաղիքային դրսևորումներին, բայց սովորաբար առանձին չեն արտահայտվում:
Ծանր ալերգիկ ռեակցիաներ
Անաֆիլաքսիան արագ զարգացող ծանր ալերգիկ ռեակցիա է: Առանց անհապաղ բժշկական օգնության ցուցաբերման՝ էպինեֆրինի (ադրենալինի) ներարկում և մասնագետի օգնություն, անաֆիլաքսիան կարող է մահացու լինել: Հետագա հսկողությունը ալերգոլոգ/իմունոլոգի կողմից պարտադիր է:
Անաֆիլաքսիայի սիմպտոմները կարող են ներառել՝ դժվարացած շնչառություն, գլխապտույտ կամ գիտակցության կորուստ: Եթե Դուք ունեք այս սիմպտոմներց որևէ մեկը, անհապաղ դիմեք բժշկական օգնության (զանգահարել 911): Մի սպասեք, որպեսզի տեսնեք արդյոք ինքնուրույն կանհետանան սիմպտոմները թե ոչ:
Ախտորոշում
Ալերգոլոգը լավագույն որակավորված մասնագետն է սննդային ալերգիան ախտորոշելու համար: Ձեր ալերգոլոգը մանրակրկիտ կուսումնասիրի հիվանդության պատմությունը և կանցկացնի ֆիզիկալ քննություն: Ձեզ կարող են հարցնել սննդի պարունակության, ախտանիշների հաճախականության, սեզոնայնության, ծանրության և բնույթի, ինչպես նաև սննդամթերքի օգտագործման և ցանկացած ռեակցիայի միջև ընկած ժամանակահատվածի մասին:
Մաշկային թեստերը կարող են որոշել, թե որ մթերքները, եթե այդպիսիք կան, կարող են առաջացնել ալերգիայի ախտանիշները: Մաշկային փորձի ժամանակ սննդային էքստրակտի փոքր քանակ դրվում է մեջքին կամ ձեռքին: Եթե 20 րոպեի ընթացքում առաջանում է բշտիկ կամ ցան, դա վկայում է հնարավոր ալերգիայի մասին: Եթե բշտիկ կամ ցան չի զարգանում, ուրեմն թեստը բացասական է: Հազվադեպ է, երբ բացասական մաշկային թեստ ունեցող անձը ունենա IgE-միջնորդված սննդային ալերգիա:
Որոշ դեպքերում, ինչպիսին է ծանր էկզեման, մաշկային թեստը հնարավոր չէ անցկացնել: Այդ դեպքում խորհուրդ է տրվում արյան անալիզ: Կեղծ դրական արդյունքներ կարող են լինել և մաշկային թեստի, և արյան քննության ժամանակ: Ախտորոշումը հաստատելու համար հաճախ պահանջվում է սննդով հրահրման թեստ: Թեստը իրականցվում է սննդամթերքը բժշկական պայմաններում օգտագործելու միջոցով՝ որոշելու, արդյոք այդ սնունդը ռեակցիա առաջացնում է թե ոչ:
Ալերգիկ ռեակցիաների վերացումը տարիքին զուգընթաց
Շատ երեխաների մոտ մեծանալուն զուգընթաց վերանում է կովի կաթից, ձվից, սոյայից և ցորենից ալերգիկ սենսիբիլիզացիան, նույնիսկ ծանր ռեակցիաների պատմության դեպքում:
Երեխաների մոտավորապես 20%-ի մոտ ժամանակի ընթացքում վերանում է գետնանուշի նկատմամբ գերզգայունությունը և 9%-ի մոտ՝ ծառի ընկույզի նկատմամբ: Ձեր ալերգոլոգը կօգնի ձեզ իմանալ, թե որ տարիքում երեխայի մոտ կարող են վերանալ ալերգիկ ռեակցիաները:
Բուժում
Սննդային ալերգիաների լավագույն բուժումը, ալերգեններից խուսափելն է: Թեև ապացուցվել է, որ գետնանուշի կարագի միայն հոտը գերզգայունության ռեակցիա չի առաջացնում, սակայն երբեմն սննդային ալերգենները կարող են տարածվել օդում հատկապես գոլորշու մեջ և առաջացնել ռեակցիաներ: Օդային տարածվող սննդային ալերգեններից ամենահավանական ռեակցիայի առաջացում դիտվում է ծովամթերքի եռացման ժամանակ:
Սնունդն ուտելուց առաջ միշտ հարցրեք տվյալ սննդի բաղադրատոմսի մասին:
Ուշադիր կարդացեք սննդային պիտակները: ԱՄՆ-ն և շատ այլ երկրներ պահանջում են, որ պիտակների վրա պոտենցիալ ալերգեն նյութերը գրված լինեն բոլորի համար հասկանալի բառերով, օրինակ՝ կազեին գիտատեխնիկական տերմինի փոխարեն կաթ:
Միշտ ունենալ և իմանալ, թե ինչպես կիրառել ներարկվող էպինեֆրինը (ադրենալին) և հակահիստամիններ անհապաղ ռեակցիաների բուժման համար: Սովորեցրեք ընտանիքի անդամներին և այլ մարդկանց, ինչպես օգտագործել էպինեֆրինը, կրեք ID թևնոց, որը նկարագրում է Ձեր ալերգիան: Ռեակցիայի առաջացման դեպքում դիմեք շտապ օգնության բաժանմունք, նույնիսկ ախտանիշների անհետացման պարագայում: Այնուհետև ստացեք հետագա հսկողություն ալերգոլոգի կողմից:
Օգտակար խորհուրդներ
- Ամենատարածված սննդային ալերգեններն են կովի կաթում պարունակվող սպիտակուցները, ձուն, գետնանուշը, ցորենը, սոյան, ձուկը, ծովամթերքը և ծառի ընկույզը:
- Ալերգոլոգը լավագույն որակավորված մասնագետն է սննդային ալերգիան ախտորոշելու համար: Ալերգոլոգի կողմից իրականացվող թեստերը հաճախ օգնում են պարզել, թե արդյոք որ մթերքներն են առաջացնում Ձեր ախտանիշները:
- Որոշ սննդային ալերգիաներ տարիքին զուգընթաց կարող են վերանալ:
- Սննդային ալերգիաների լավագույն բուժումը, ալերգեններից խուսափելն է:
- Սնունդն ուտելուց առաջ միշտ հարցրեք տվյալ սննդի բաղադրատոմսի մասին, ուշադիր կարդացեք սննդային պիտակները:
Զգացեք լավ: Ապրեք առողջ:
Ալերգոլոգ/իմունոլոգը, հաճախ կոչվում է ալերգոլոգ, մանկաբույժ կամ թերապևտ է, որն ունի նվազագույնը երկու լրացուցիչ տարվա մասնագիտացում, այնպիսի խնդիրների ախտորոշման և բուժման համար, ինչպիսիք են՝ ալերգիաները, ասթման, աուտոիմուն և իմունապակասուրդային հիվանդությունները:
Ճիշտ խնամքը կարող է զգալիորեն մեղմել ալերգիկ հիվանդությունների ընթացքը:
Այցելելով ալերգոլոգին՝ Դուք կարող եք ակնկալել ճշգրիտ ախտորոշում, արդյունավետ բուժման ծրագիր և կրթական տեղեկատվություն, որը կօգնի Ձեզ կառավարել Ձեր հիվանդությունը:
Աղբյուր՝
American Academy of Allergy Asthma & Immunology
www.aaaai.org
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Որքա՞ն ջուր պետք է խմել. armeniamedicalcenter.am Որքա՞ն ջուր պետք է խմել. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63974_6077936.jpg)
Մարդիկ հաճախ պարզապես մոռանում են ջուր խմել, հատկապես դա բնորոշ է տարեցներին և երեխաներին: Սակայն ցանկացած տարիքում անհրաժեշտ է հիշել ջրի լրացուցիչ ծախսի մասին...
![](images/calendar.png)
![Մրգերը շաքարային դիաբետի ժամանակ. armeniamedicalcenter.am Մրգերը շաքարային դիաբետի ժամանակ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63444_6922409.jpg)
Մրգերը և հատապտուղները պարունակում են առողջության համար շատ կարևոր վիտամիններ, միկրոէլեմենտներ, բջջանք: Շաքար պարունակող որոշ մրգեր կարգավորում են արյան ճնշումը...
![](images/calendar.png)
![Ուտելու հոգեբանությունը. urolog.am Ուտելու հոգեբանությունը. urolog.am](up/article/small/file_62671_8628865.jpg)
Ուտելու հոգեբանությունը կիրառական հոգեբանություն է, որն օգտագործվում է` հասկանալու մարդու սննդի ընտրության և ուտելու վարքագիծը...
![](images/calendar.png)
![ՀՀ Ան. Ինչպես առողջ սնվել տոնական օրերին ՀՀ Ան. Ինչպես առողջ սնվել տոնական օրերին](up/article/small/file_62110_7625332.jpg)
Դժվարամարս կամ ոչ համատեղելի մթերքը չարաշահելու արդյունքում տոնական օրերին հաճախ արձանագրվում են սննդային թունավորումներ և մարսողական համակարգի տարբեր բնույթի խանգարումներ: Նմանատիպ խնդիրներից խուսափելու համար մասնագետները...
![](images/calendar.png)
![Սննդակարգը միզապարկի քարերի ժամանակ. հիվանդության կանխարգելումը. armeniamedicalcenter.am Սննդակարգը միզապարկի քարերի ժամանակ. հիվանդության կանխարգելումը. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62083_6796040.jpg)
Միզապարկի քարերի առկայության ժամանակ սնունդը պետք է լինի հավասարակշռված, հարուստ վիտամիններով և հանքային աղերով, ուղղված նյութափոխանակության խանգարման կարգավորմանը...
![](images/calendar.png)
![Գինին և առողջությունը Գինին և առողջությունը](up/article/small/file_61429_2830342.jpg)
Գինու օգտակար հատկությունները գաղտնիք չեն մարդկանց արդեն դարեր ի վեր: Սակայն, որպեսզի այն իրապես նպաստի առողջության պահպանմանը, անհրաժեշտ է ինքնագիտակցում և չափավորության զգացողություն...
![](images/calendar.png)
![Ինչպիսի՞ ջուր է պետք խմել առողջ լինելու համար. armeniamedicalcenter.am Ինչպիսի՞ ջուր է պետք խմել առողջ լինելու համար. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61405_2786846.jpg)
Օրգանիզմի համար մեծ է ջրի դերը: Մարդն ավելի հեշտ դիմանում է քաղցին (մոտավորապես 30-45 օր), քան ջրի պակասին: Առանց ջրի օրգանիզմը չի կարող գոյատևել անգամ 5 օր, քանի որ ջուրը կյանքի հիմքն է և կազմում է օրգանիզմի 2/3-ը...
![](images/calendar.png)
![Հակաքովիդային մթերքներ. armeniamedicalcenter.am Հակաքովիդային մթերքներ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61361_9970613.jpg)
Քովիդ վարակը հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է բարձրացնել օրգանիզմի դիմադրողականությունը: Դրան նպաստում է առողջ սնունդը: Բացի այդ, կան որոշ մթերքներ, որոնք ավելի` քան մյուսները, դրական ազդեցություն են ունենում...
![](images/calendar.png)
![Ընպելիքները և սնունդը հղիության ժամանակ. morevmankan.am Ընպելիքները և սնունդը հղիության ժամանակ. morevmankan.am](up/article/small/file_61360_7884369.jpg)
Հղիների սննդի հետ բազում միֆեր են կապված: Երբեմն դրանք տարօրինակ արգելքներ են՝ կծու, սնկով կերակուրներ, մթերքների որոշակի գույներ և այլն...
![](images/calendar.png)
![Քաղցրակերության վնասները. armeniamedicalcenter.am Քաղցրակերության վնասները. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61322_1151595.jpg)
Գիտնականներն ապացուցել են, որ շաքարը նպաստում է վաղաժամ ծերացմանը: Պրոֆեսոր Դեվիդ Հաննը համեմատել է շաքար շատ և քիչ օգտագործող մարդկանց դիմագծերը և սենսացիոն եզրակացության եկել: Գիտնականը նկատել է, որ նույն տարիքի...
![](images/calendar.png)
![Առանձնացված սնուցման կարևորությունը. nairimed.com Առանձնացված սնուցման կարևորությունը. nairimed.com](up/article/small/file_61171_4195308.png)
Հավանաբար, շատերն են լսել առանձնացված սնուցման մասին, սակայն ըստ անվանման, այնքան էլ պարզ չէ, թե ի՞նչը` ինչի՞ց պետք է առանձնացնել, իսկ կարևորը՝ ինչո՞ւ: Առանձին սնուցման փիլիսոփայությունն այն է...
![](images/calendar.png)
![Ինչպե՞ս է ազդում սնվելու ռիթմը ուղեղի առողջության վրա. urolog.am Ինչպե՞ս է ազդում սնվելու ռիթմը ուղեղի առողջության վրա. urolog.am](up/article/small/file_61069_8520252.jpg)
Ուտելը մարդու կյանքի կարևոր բաղադրիչներից է։ Պարզվում է, որ ոչ միայն սնննդի տեսակը, այլև այն ընդունելու ժամանակը ունի տարբեր ազդեցություններ մարդու ուղեղի վրա: Ապացուցված է, որ ուտելու անկանոն ժամերը նպաստում են...
![](images/calendar.png)
![Ամանորի տոնական սեղանի ամենավտանգավոր մթերքը. Սալուտեմ ամսագիր №4 Ամանորի տոնական սեղանի ամենավտանգավոր մթերքը. Սալուտեմ ամսագիր №4](up/article/small/file_60184_4609941.jpg)
Ամանորի սեղանն օրգանիզմի համար ծանր փորձություն է՝ սեղանին բազմաթիվ խոհարարական գլուխգործոցներ են հայտնվում, որոնց գայթակղությանը դիմանալը պարզապես անհնար է։ Սակայն բժիշկները խորհուրդ չեն տալիս...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
Warning: mysqli::query(): (HY000/1): Can't create/write to file '/var/tmp/MYSjm13N' (Errcode: 28 - No space left on device) in /sites/med-practic.com/classes/DatabaseManager_2.1.php on line 1381
Fatal error: Uncaught Error: Call to a member function fetch_assoc() on bool in /sites/med-practic.com/classes/DatabaseManager_2.1.php:1384 Stack trace: #0 /sites/med-practic.com/classes/article_class.php(102): TableManager->querySelectClassic('SELECT a.id, a....', Array) #1 /sites/med-practic.com/includes/include_footer_amen_kard_hod.php(5): Article->SelectAmenakardacvatsArticles(1) #2 /sites/med-practic.com/includes/include_bottom.php(9): require_once('/sites/med-prac...') #3 /sites/med-practic.com/bottom.php(7): require_once('/sites/med-prac...') #4 /sites/med-practic.com/article_more.php(151): require_once('/sites/med-prac...') #5 {main} thrown in /sites/med-practic.com/classes/DatabaseManager_2.1.php on line 1384